Κριτική Στο “Chernobyl” Του HBO

“Η σειρά αφηγείται την αληθινή ιστορία μιας απο τις χειρότερες ανθρώπινες καταστροφές της ιστορίας και ακολουθεί τους γενναίους άνδρες και γυναίκες που θυσιάστηκαν για να σώσουν την Ευρώπη απο μια απίστευτη καταστροφή. Η μίνι σειρά εστιάζει στην καταστροφή που συνέβη στο πυρηνικό εργοστάσιο στην Ουκρανία τον Απρίλιο του 1986, αποκαλύπτοντας το γιατί και το πως συνέβη και αφηγείται τις σοκαριστικές ιστορίες των ανθρώπων που αγωνίστηκαν και έπεσαν.”

26 Απρίλιου 1986. Μια έκρηξη στις 1:23 το βράδυ, αναστατώνει τους κατοίκους του Pripyat, μιας πόλης στον βορά της Ουκρανίας, που τότε άνηκε στην Σοβιετική Ένωση. Το επίκεντρο της έκρηξης είναι το πυρηνικό εργοστάσιο Chernobyl και συγκεκριμένα ο αντιδραστήρας νούμερο 4. Ο επικεφαλής της βραδινής βάρδιας Anatoly Dyatlov που εκείνη την στιγμή εκτελούσε ενα πολύ σημαντικό τέστ ασφαλείας, δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί το μέγεθος της “ζημιάς”, και καλεί την πυροσβεστική. Αρκετές ώρες μετά και με τους πυροσβέστες να έχουν υποστεί φρικτά εγκαύματα, η πραγματική έκταση του ατυχήματος αποκαλύπτεται και το Chernobyl είναι πλέον το πιο επικίνδυνο μέρος του κόσμου.

Απο το σημείο που κάποτε βρίσκονταν ο αντιδραστήρας νούμερο 4, εκλυόνται αδιάκοπα απίστευτες ποσότητες ραδιενέργειας που με την βοήθεια του ανέμου κατευθύνονται δυτικά. Οι Σοβιετικοί θεωρούν πως η αλήθεια πίσω απο την έκταση του ατυχήματος θα βλάψει τα συμφέροντα της Ένωσης και προσπαθούν να αποκρύψουν πληροφορίες. Οι υπηρεσίες της Σουηδίας λαμβάνουν ανησυχητικές μετρήσεις, ενώ η κυβέρνηση της Γερμανίας συμβουλεύει τους γονείς να μην στέλνουν τα παιδιά τους στα σχολεία. Το ατύχημα πλέον αποτελεί πρώτη είδηση σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η Ευρώπη βρίσκεται σε πανικό και η κύβερνηση του Mikhail Gorbachev δέχεται πυρά απο εχθρικές και φιλικές χώρες. Κάτω απο αυτήν την απίστευτη πίεση, ο Gorbachev αναθέτει στον Boris Shcherbina, τον έμπιστο άνθρωπο του κόμματος, την διαχείριση της κρίσης με την βοήθεια του πυρηνικού φυσικού Valery Legasov.

Οντας ένας εξαιρετικός επιστημόνας, ο Legasov καταλαβαίνει αμέσως μετά την αφίξη του στο Chernobyl με τι βρίσκεται αντιμέτωπος:

“Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ σε αυτόν τον πλανήτη.”

Σχεδιάζοντας την καταπολέμηση της σφοδρής πυρκαγιάς που εξακολουθεί να μαίνεται και να εξαπολύει θανατηφόρες ποσότητες ραδιενέργειας σε ολόκληρο τον πλανήτη, ο Legasov κάνει μια συγκλονιστική ανακάλυψη. Η περιοχή του αντιδραστήρα αρχίζει να λιώνει και πλέον απειλεί με καταστροφή και τους τρείς διπλανούς αντιδραστήρες, που αν και αυτοί εκραγούν τότε απειλούνται με ολική καταστροφή (και ουσιαστικά αφανισμό) η Ουκρανία, η Λευκορωσία και κομμάτια της Ουγγαρίας, της Πολωνίας και της τότε Τσεχοσλοβακίας!

Είναι άξιο απορείας πως πέρασαν 35 χρόνια μετά την μεγαλύτερη ανθρώπινη καταστροφή, χωρίς το Hollywood ή κάποιο τηλεοπτικό δίκτυο να ασχοληθεί με μια τόσο σοβαρή και σημαντική ιστορία. Κάτι που τελικά αποφάσισε να κάνει το δίκτυο HBO με την εξαιρετική μίνι σειρά “Chernobyl”.

Βασισμένη σε μαρτυρίες των κατοίκων του Pripyat και κυβερνητικές εκθέσεις εντός και εκτός της Σοβιετικής Ένωσης, η σειρά του Craig Mazin προσπαθεί να ρίξει φως τόσο στα αίτια, όσο και να τιμήσει τις συγκλονιστικές προσπάθειες των ανθρώπων (περίπου 700.000) που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν το ολέθριο ατύχημα. Γυρισμένη μέσα σε 16 εβδομάδες, σαν ταινία 5 ωρών, η σειρά του HBO καταφέρνει με μεγάλο ρεαλισμό να αποδώσει τα γεγόνοτα, χρησιμοποιώντας σαν location την πόλη Visaginas στην Λιθουανία και το παροπλισμένο πυρηνικό της εργοστάσιο, που είχε χαρακτηριστεί σαν το δίδυμο αδελφάκι του Chernobyl, καθώς διέθετε τον ίδιο σχεδιασμό και τον ίδιο αντιδραστήρα (RBMK). Ενας ρεαλισμός που ενισχύεται ακόμη περισσότερο με την χρήση οχημάτων (ελικόπτερα, αυτοκίνητα και φορτηγά) της Σοβιετικής εποχής.

Όμως, το εξαιρετικό production design της σειράς δεν θα σήμαινε τίποτα, αν η σειρά του HBO δεν διέθετε και εξαιρετικούς πρωταγωνιστές. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο βρίσκεται ο Jared Jarris (“Mad Men”, “The Crown”, “The Terror”), ο οποίος υποδύεται τον Valery Legasov, τον Ρώσο επιστημόνα που επέλεξε το Κρεμλίνο για να ερευνήσει τα αίτια πίσω απο την καταστροφή και την δυσλειτουργία του πυρηνικού αντιδραστήρα. Για μια ακόμη φορά τα τελευταία χρόνια, ο Jarris παραδίδει μια συγκλονιστική ερμηνεία, έχοντας ως άξιους συμπαραστάτες τον Stellan Skarsgård (“Nymphomaniac”) στο ρόλο του Boris Shcherbina, του σκληροτράχηλου και αδιάλλακτου ανθρώπου του κόμματος, που θα λυγίσει μπροστά στο εύρος της καταστροφής και τελικά θα αναθεωρήσει ολόκληρη την στάση ζωής του.

Εξαιρετική και η Emily Watson (“Breaking the Waves”) στο ρόλο της Ulana Khomyuk, μια Σοβιετική πυρηνικός φυσικός που βοήθησε τον Legasov στην αντιμετώπιση της κρίσης. Ενας μυθοπλαστικός χαρακτήρας, που ο δημιουργός της σειράς εφηύρε για να τιμήσει το σύνολο των επιστημόνων που εργάστηκαν εκείνες τις ημέρες.

Η ιστορία της σειράς εξελίσσεται σε πολλαπλά μέτωπα, καταγράφοντας τόσο την αντιμέτωπιση του ατυχήματος, όσο και την έρευνα για τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτό, καταλήγωντας στα ανθρώπινα λάθη που ξεκίνησαν απο τις πολιτικές φιλοδοξίες τριών βασικών αξιωματούχων του εργοστασίου.

Αν και συνολικά η σειρά κυμάνθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα, απεικονίζοντας ιδανικά το δράμα και τις συγκλονιστικές προσπάθειες των ανθρώπων που κυριολεκτικά θυσίασαν την ζωή τους, αυτό που μας ξένισε κάπως, είναι πως η ιστορία επικεντρώθηκε περισσότερο στα ψέματα των Σοβιετικών και την συγκάλυψη της αλήθειας και λιγότερο στον πιο σημαντικό κίνδυνο απ΄ολους, την ίδια την πυρηνική ενέργεια. Εναν κίνδυνο που εξακολουθεί να παραμονεύει, καθώς αυτή την στιγμή που μιλάμε βρίσκονται σε λειτουργία περισσότεροι απο 450 ενεργοί πυρηνικοί αντιδραστήρες σε ολοκλήρο τον κόσμο. Μια διαρκής απειλή για την ανθρωπότητα, καθώς όσα μέτρα ασφαλείας και αν υπάρχουν, το παρελθόν μας έχει αποδείξει οτι η πυρηνική ενέργεια είναι τόσο ατίθαση και τόσο κοσμική που ποτέ δεν θα καταφέρουμε να την ελέγξουμε πλήρως.

Το σενάριο της σειράς που αποτελείται απο πέντε επεισόδια, έχει γράψει ο Craig Mazin (“The Huntsman: Winter’s War”), ενώ στη σκηνοθεσία βρίσκεται ο Johan Renck (“Breaking Bad”, “The Walking Dead”).

Πρωταγωνιστούν επίσης οι Con O’Neill (“Harlots”), Jessie Buckley (“Taboo”), Adrian Rawlins (“Harry Potter and the Deathly Hallows”) και Paul Ritter (“The Limehouse Golem”).